In crisissituaties moeten we dichtbij onszelf en ons dagelijks werk blijven
Kenmerkend voor elke crisissituatie is een hoge mate van complexiteit, dilemma’s en onzekerheid in informatiepositie. Een crisis comprimeert, dwingt en versnelt.
Kritieke sleutelbesluiten moeten vaak in geringe beslistijd en met de nodige mediadruk worden gemaakt en gecommuniceerd. Succes en geloofwaardigheid gaan in mijn ogen altijd hand in hand met eerlijkheid en duidelijkheid. Eerlijkheid over wat je wel of niet weet en wat wel of niet kan. Duidelijkheid over (bestuurlijke) onzekerheid, dilemma’s en besluiten. Blijf dichtbij jezelf en je dagelijks werk.
Als adviseur crisiskunde baseer ik mij op drie concepten: onzekerheidskunde, voorwaarts denken en het afpellen en afwegen van bestuurlijke dilemma’s. Onzekerheidskunde gaat ervan uit dat wat je niet weet vaak relevanter is dan wat je wel weet. En dat je je comfortabel kan en mag voelen in dit niet-weten. Niet-weten vraagt om dichtbij jezelf blijven en te blijven observeren. Mijn eerste vragen zijn daarom altijd heel eenvoudig: wat is er aan de hand? Wat weten we wel, wat weten we niet?
Daarnaast brengen we scenario’s in kaart middels voorwaarts denken: wat bedreigt ons als we pech hebben en hoe loopt dit af als we geluk hebben? Met elkaar brengen we de complexiteit hiervan, ook die van de bestuurlijke dilemma’s, terug tot de kern.
Gevolgd door vragen als: wat kan wél, en wat kan snél? Wat kunnen we doen om ongunstig te voorkomen en gunstig te versnellen? Zo blijven we weg van eindeloze discussies, scenariosessies en institutionele retoriek. We creëren ons strategisch en moreel kompas zodat we kunnen blijven handelen. Dit strategisch en moreel kompas brengt ons tot de essentie: samen het goede doen. Het goede voor diegenen en datgene die zijn getroffen, niet voor het systeem. In de juiste volgorde nemen we zuivere besluiten.
Dit vergt veel van bestuurders en hun teams: onderlinge samenwerking, conceptuele denkkracht en effectieve besluitvormingsprocessen. Vaak worden deze processen als vanzelfsprekend gezien en wordt er nauwelijks tijd aan besteed. Maar juist hierin kunnen nog verbeterslagen worden gemaakt.
